Kim jest persona non grata i co oznacza to pojęcie?

Choć brzmi to niczym tajemniczy tytuł bohatera z filmu szpiegowskiego klasy B, persona non grata ma w rzeczywistości całkiem konkretne znaczenie i… zaskakująco szerokie zastosowanie. Spotkałeś się kiedyś z tą łacińską frazą i zastanawiałeś się, czy powinieneś się martwić, przeprowadzić za granicę lub po prostu zmienić numer telefonu? Spokojnie. Nie każda persona non grata to od razu publiczny wróg numer jeden. Ale żeby nie być na bakier z etykietą (i dyplomacją), lepiej dowiedzieć się, o co w tym wszystkim chodzi.

Co oznacza persona non grata?

W dosłownym tłumaczeniu z łaciny persona non grata to osoba niemile widziana. I choć brzmi to bardzo elegancko – łaciński szyk pomaga w każdej sytuacji – sens tej frazy bywa dużo mniej wysublimowany. Termin ten, stosowany początkowo głównie w dyplomacji, oznacza osobę, której dane państwo nie życzy sobie na swoim terytorium. Powód? Może być poważny jak szpiegostwo lub po prostu politycznie niepoprawny dowcip podczas kolacji z ambasadorem. Efekt? Walizki spakowane i bilet w jedną stronę, najczęściej bez uroczystego pożegnania.

Persona non grata w dyplomacji

Najczęściej kojarzona jest z kontekstem międzynarodowym i rządowymi salonami – jeśli jakiś dyplomata przesadzi, państwo przyjmujące może uznać go za personę non gratę. To trochę jak dostać bana w ekskluzywnym klubie dla VIP-ów. Mówi się wtedy, że dyplomata jest wydalony – i chociaż to brzmi jak tytuł thrillera, zazwyczaj oznacza konieczność opuszczenia kraju bez możliwości tłumaczeń. Co ciekawe, gospodarz nie musi nawet uzasadniać swojej decyzji – wystarczy gest, jedno oświadczenie i… do widzenia.

Persona non grata potocznie – nie tylko na szczeblu ONZ

Nie trzeba być ambasadorem, żeby stać się persona non grata. Potocznie określa się tak każdą osobę, której nie chcemy widzieć na imprezie, spotkaniu czy nawet w rodzinnym gronie. Masz znajomego, który zawsze wypija ostatnie piwo, narzeka na muzykę i zadaje za dużo pytań o twoje finanse? Dla ciebie to właśnie on może być osobą niemile widzianą – czyli taką mikro-version persona non grata potocznie. Z tą różnicą, że ciężko wręczyć mu oficjalny list z pieczęcią. Ale można subtelnie nie zapraszać na Facebooku.

Zastosowanie w popkulturze i życiu codziennym

Choć źródła użycia terminu są poważne, persona non grata zrobiła błyskotliwą karierę także w popkulturze. Pojawia się w filmach, serialach, a nawet tekstach piosenek. Hollywood lubi dramatyzować – wystarczy, że bohater zdradzi nieodpowiednią osobę i już zostaje okrzyknięty personą non gratą. W życiu codziennym również koncept ten przyciąga – staje się nośnym sposobem na ironiczne nazywanie ludzi, z którymi nie chcemy mieć do czynienia. Ktoś porzucił cię na czacie grupowym? Voilà – właśnie został zdegradowany do rangi niemile widzianych osobistości.

Jak uniknąć statusu persony non graty?

Najprostsza odpowiedź? Nie rób siary. Ale jeśli chcesz bardziej precyzyjnych wskazówek: warto trzymać się reguł panujących w danym miejscu – czy to będzie ambasada, czy kawalerskie u kolegi. Poza tym, warto uczyć się dyplomacji – nie tylko tej politycznej, ale i towarzyskiej. Dobrze dobrane słowa, unikanie kontrowersyjnych tematów przy stole i umiejętność wsłuchiwania się w atmosferę miejsca, potrafią zdziałać cuda. Bo choć persona non grata potocznie dziarsko wkroczyła do naszego języka, nie znaczy to, że musimy od razu fundować sobie ten status.

A więc kim jest ta cała persona non grata? Po prostu – ktoś, kogo nie chcemy widzieć, zapraszać i z kim nie planujemy wspólnego grillowania w weekend. Choć pojęcie wyrosło z gruntów dyplomatycznych, już dawno zasiedliło się w języku potocznym. Z tą różnicą, że jeśli kiedyś ktoś otrzymał taki status – musiał opuścić kraj. Dziś wystarczy, że nie dostanie zaproszenia na grupowym Zoomie. Czasy się zmieniają, ale niechęć społeczna ma się świetnie. Uważaj więc na swoje zachowanie – bo choć trudno usłyszeć „persona non grata” w cztery oczy, łatwo zostać tak nazwaną za plecami.

Przeczytaj więcej na: https://itmagazine.pl/persona-non-grata-co-to-znaczy-potocznie-i-kiedy-sie-uzywa-tego-okreslenia/.